ԱՆԱՀԻՏ ԹՈՓՉՅԱՆ

18.11.2014

Դերասանուհի, արձակագիր, լրագրող, թարգմանչուհի, ՀԳՄ անդամ 1998թ.

Ծնվել է 1947թ. օգոստոսի 21-ին, Երևանում։

Ավարտել է ԵՊՀ բանասիրական ֆակուլտետը։  Եղել է Երևանի դրամատիկական թատրոնի դերասանուհի (1967-90թթ.)։ Թատրոնում, կինոյում և հեռուստատեսությամբ խաղացել է մոտ 100 գլխավոր դեր։  Նկարահանվել է “Հայֆիլմ” (Սոֆի “Ատամնաբույժն արևելյան” (1981),  Վասիլիսա, “Հատակում” (1986) և այլն), “Մոսֆիլմ” (Լաուրա “Ո՞վ է թակում դուռս” (1982), Մոսկվայի Մ. Գորկու անվան (Ինգրիդ “Երկիր ց’պահանջ” (1972) և  Կիևի  Դովժենկոյի անվան (Ջեմմա Բելինիչիոնի “Սալոմիա Կրուշելնիցկայա” (1982) և “Տաջիկֆիլմ” կինոստուդիաներում։ Նկարահանվել է Հայաստանի  հեռուստաթատրոնի բազմաթիվ ներկայացումներում (Ա. Չեխով “Քեռի Վանյա”,  Ժ. Ժիրոդուի “Տրոյական պատերազմ չի լինի”,  Ա. Ժերիի “6-րդ հարկ” և այլն)։  Թատրոնում խաղացած հիմնական դերերից են՝ Եվա (Ի. Շտոկ “Աստվածային կատակերգություն”),  Լարիսա ( Ա. Օստրովսկի “Անօժիտը”),  Կլեմենտին (Ա. Գորին “Մոռանալ Հերոստրատին”), Գերտրուդ (Շեքսպիր “Համլետ”) և այլն։  Խաղացել է ռադիոբեմադրություններում (Ժ. Կոկտո “Ձայն մարդկային”, Ալ. Թոփչյան “Արտագերս կամ Փառանձեմ թագուհի”, Ա. Թոփչյան “Լեդի բոմժ” և “Աստ հանգչի” մոնոդրամաները)։ Դերասանուհու խաղն աչքի է ընկնում կերպարի խորունկ հոգեբանական համոզչականությամբ,  զսպվածությամբ և ներքին դրամատիկ լարումով։  Դերասանական նրա խառնվածքը առանձնակի ուժով դրսևորվեց մոնոթատրոնում, որը Հայաստանում քաղաքացիական իրավունք ստացավ նրա ջանքերի շնորհիվ։ 1990-ից Ա. Թոփչյանը տարբեր երկրներում (Ֆրանսիա, ԱՄՆ, Շվեյցարիա, Սիրիա, Գերմանիա) հանդես է գալիս հեղինակային թատրոնով՝ միաժամանակ լինելով տեքստի հեղինակ, բեմադրիչ, ղեկավար։ 1990-ից տպագրվում է հայ, ռուս և օտարալեզու մամուլում՝  հանդես գալով գեղարվեստական արձակով, հրապարակախոսական, արվեստաբանական հոդվածներով։ Գրում է հայերեն և ռուսերեն։ Նրա  պատմվածքների թեման նաև արդի սփյուռքյան  կյանքն է՝ դիտված նոր հայեցակետով։ Շուրջ 15 թարգմանական գրքի հեղինակ է։

        ԵՐԿԵՐ

  1. Տագնապ, Եր., 2012։
  2. Անհետացում, Եր., 2010։
  3. Հայելի, Եր., 2008։
  4. Լեդի բոմժ (ռուսերեն), Եր., 1999։
  5. Լեդի բոմժ, Եր., 1998։

Թարգմանություններ ֆրանսերենից  հայերեն և ռուսերեն 

  1. Պոլ Էմոն – “Ճռնչոց կամ այլ աղմուկներ”, պիես, 2005թ. “Լուսաբաց”
  2. Էրիկ-Էմանուել Շմիտ – “Ամուսնական փոքրիկ ոճիրներ”, պիես, 2005։
  3. Սիլվիան Դյուպյուի – “Ես՝ անիծյալս…”, պիես, 2006։
  4. Սիլվիան Դյուպյուի – “Երկրորդ անկում կամ Գոդո”, պիես, 2008:
  5. Ա. Ստրինդբերգ – “Մադմազել Ժյուլի”, 2009:

Թարգմանություններ հայերենից ռուսերեն

  1. Александр Топчян, ,Операция-Банк Оттоман (роман), Лит. Армения, 2010.

ՊԱՐԳԵՎՆԵՐ

  1. 2010 թ. “Անհետացում” վեպի համար արժանացել է “Հայ արձակ. 21-րդ դար” մրցանակի։
  2. 1992թ. Ալեքսանդր Թոփչյանի “Արտագերս” (“Փառանձեմ թագուհին”) մոնոդրամի կատարման համար արժանացել է Վահան Թեքեյանի անվան մրցանակի։
  3. 1987թ. Ռուբեն Սևակի բանաստեղծությունների բարձրարվեստ մեկնաբանության համար արժանացել է Ռուբեն Սևակի անվան մրցանակի։
  4. 1987թ. արժանացել է ՀԽՍՀ վաստակավոր արտիստի կոչման։

 

Հասցե՝  Երևան 37, Ազատության 3/1, բն. 45,

հեռ. բն. 20-66-67, բջջ. 094-25-42-28

01-46-64-53-10, 09-52-87-72-47 Փարիզ

Էլ. փոստ՝ atoptchian@hotmail.com